قرآن سحرگاهان( دل شب) را بهترین موقع بیداری‌ می‌‌داند: وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ؛«مؤمنین در سحرگاهان استغفار‌  می‌‌کنند» و (وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ)؛ «و پاسی از شب را برای عبادت و بندگی بیدار باش». که در سایة عبادت شبانه انسان به مقامات بالای معنوی‌ می‌‌رسد: (فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسَى أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا)؛ «و به سبب این عبادت ویژه به جایگاهی ستوده برانگیخته می­شود.»

حافظ زیبا سروده است که:

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند

و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

حالا که از خواب بیدار شدم اول چه کنم؟

(وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ)؛«خدا را پیش از طلوع آفتاب ستایش کن». در آغاز روز خداوند را ستایش کن، زیرا زندگیِ دوباره‌‌ای به تو داده است. هرچه بیشتر خداوند را یاد کنیم زمینه هجوم افکار دیگر به ذهن ما کمتر خواهد شد؛ امام صادق علیه السلام فرمود: « هر چیزی حدی دارد جز ذکر خدا».

خدایا! آیا برای کارهای روزانة من برنامه‌ای هست؟

قرآن از مردم، عمران و آبادی زمین را خواسته که بدون کار و تلاش امکان پذیر نیست: (هُوَ أَنشَأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا) و او شما را از زمین به وجود آورد و از شما خواست در آن آبادانی کنید». کار وسیله تربیت جسم و روح، پرکردن ایام فراغت، مانع فساد و فتنه، عامل رشد و نبوغ و ابتکار، توسعه اقتصادی، عزت و خود‌کفایی و کمک به دیگران‌ می‌‌باشد. قرآن به ما ‌می‌گوید: (لِّلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِّمَّا اکْتَسَبُواْ) ؛«برای مردان از آنچه کسب کرده‌اند بهره‌ای است». پس به جای آرزوی آنچه که دیگران دارند، در پی کسب و تلاش بر آییم و به فضل و لطف خدا، چشم داشته باشیم که: (وَ أَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى)؛ «و اینکه برای انسان جز آنچه تلاش کرده]هیچ نصیب و بهره‌ای[ نیست» و باید بدانیم ما موظف به سعی و تلاش هستیم، نه گرفتن نتیجه.

خدایا! با چه کسانی در ارتباط باشم؟ و با آن‌ها چگونه برخورد کنم؟

قرآن به زندگی اجتماعی ما اهمیت داده و در این زمینه به ما دستور‌ می‌دهد‌: (وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ)؛ «با کسانی که صبح و شام ، پروردگارشان را‌ می‌خوانند باش». شرط شایستگی افراد برای مصاحبت و هم نشینی، ارتباط با خداست، لذا با « افرادِ با نماز» زندگی کن و با آن‌ها دوست شو و اگر خواستی ازدواج کنی با این گروه وصلت نما و در روابط اجتماعی با این افراد در ارتباط باش.

وقتی با چنین افرادی برخورد ‌می‌کنید به آن‌ها سلام کنید که اجر سلام کننده بیشتر است: (فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ)؛ «بگو سلام برشما، پروردگارتان رحمت را بر خود لازم و مقرر کرده است». و اگر آن‌ها به تو سلام کردند، جواب سلام آن‌ها را به بهترین وجه پاسخ بگو: )وَإِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا)؛«و هنگامی که به شما درود گویند، شما درودی نیکوتر از آن، یا همانندش را پاسخ دهید».

وقتی با دیگران برخورد‌ می‌کنید لبخند بزنید: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «برادرت را با روی باز و گشاده ملاقات کن.» و با یکدیگر مهربان باشید: )مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ) ؛ «]مسلمانان[ در میان خودشان با یکدیگر مهربانند». یکدیگر را با نام نیک صدا بزنیم: )وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمَانِ)؛ با لقب‌های زشت و ناپسند یکدیگر را صدا نزنید ]بد نشانه و علامتی است[ اینکه انسانی را پس از ایمان آوردنش به لقب زشت نام‌گذاری کنند».

با دشمنانم که در طول روز مواجه ‌می‌شوم، چگونه بر‌خورد کنم؟

قرآن برای مقابله با دشمنان دستوراتی دارد و ‌می‌فرماید: (هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ)؛ «آنان دشمنند پس از آنان حذر کنید».

)أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ؛ با کفار تند و شدید برخورد کنید). (وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ)، «آن چه توان دارید برای مقابله با دشمن آماده کنید». (لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِکُمْ لاَ یَأْلُونَکُمْ خَبَالاً)؛ «غیر خودی‌ها را محرم اسرار نگیرید که رعایت نمی‌کنند».

خدایا! گرسنه‌ام آیا دستوری برای غذا خوردنم وجود دارد؟

در قرآن دستوری کامل برای خوردن آمده است، خداوند به ما دستور می‌دهد که:

(یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلاً طَیِّباً)؛ «‌ای مردم! از آن چه [از انواع میوه‌ها و خوردنی‌ها] در زمین حلال و پاکیزه است بخورید».

خوردن در قرآن حساب و کتاب دارد و بعد از خوردن دستورهایی آمده است. مثلاً:

(کُلُواْ مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَاشْکُرُواْ)؛ «بخورید و شکر کنید.»

(کُلُوا مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَلَا تَطْغَوْا)؛ «بخورید و طغیان نکیند.»

(کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا)؛ «بخورید و کار شایسته انجام دهید.»

(کُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا)؛ «بخورید و به دیگران هم اطعام کنید.»

(کلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ)؛ «بخورید، ولی اسراف نکنید.»

(کُلُواْ وَاشْرَبُواْ مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَلاَ تَعْثَوْاْ فِی الأَرْضِ مُفْسِدِینَ)؛ «بخورید و در زمین فساد نکنید.»

( ُلُواْ مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ)؛ «بخورید و دنباله رو شیطان نباشید.»

همچنین در حدیثی آمده است: «خداوند، رزق مردم را از حلال معین‌کرده است، هر کس که به حرام روی آورد از سهم حلال او کم خواهد شد».

خدایا! بخشی از زندگی من خانوادة من است، آیا در مورد آنان برایم دستوراتی دارید؟

قرآن به این امر مهم هم اهتمام داشته و دستوراتی برای ما دارد از جمله می‌فرماید:

(إِنَّا کُنَّا قَبْلُ فِی أَهْلِنَا مُشْفِقِینَ)؛ «مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بی تفاوت نیستند». تا جایی که به پیامبراکرم- می‌فرماید: (یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ)؛ ای‌پیامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو…»

مرد نسبت به سرنوشت فکری و دینی خانواده خود مسئول است و تنها رعایت امور مادی آنان کافی نیست. لذا لقمان حکیم به فرزندش می‌گوید: )یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ)؛ «فرزندم نماز را به پادار و امر به معروف کن.»و در جای دیگر‌ می‌فرماید: (وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا)؛ «اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایداری کن».

این امر به قدری مهم است که پیامبر خود به آن سفارش می‌فرمود: «و کان یا مراهله بالصلاة؛ پیامبر همواره خانواده‌اش را به نماز سفارش می‌کرد.» پیامبر(ص) در حدیثی فرمودند: «همین که فرزندتان به هفت سالگی رسید، آنان را به نماز فرمان دهید و همین که نه ساله شدند، سخت‌گیری تا مرز تنبیه بدنی مانعی ندارد و بستر آنان را در ده سالگی جدا کنید.»

امر خانواده از دیدگاه قرآن به قدری مهم است که در آیه‌ای این گونه می‌فرماید:

(إِنَّ الْخَاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ)؛ «زیانکاران واقعی کسانی هستند که خود و خانواده‌شان در قیامت با‌خته‌اند».

در جای دیگر آمده است که: (قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا)؛ «خود و خانوادة خود را از آتش حفظ کنید».

وقتی از کار و برنامه‌های روزانه خسته شدم، برای خواب و استراحتم چه برنامه‌ای داشته باشم؟

قرآن این بخش را هم فراموش نکرده و در این زمینه به آیاتی اشاره کرده است از جمله: (وَمِنْ آیَاتِهِ مَنَامُکُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ)، و از نشانه‌های الهی، خواب شما در شب و روز است».خواب از نعمت‌های بزرگ الهی است و اصل خواب در شب است. لذا فرمود:

(وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا)؛ اوست خدایی که شب را برای شما پوشش و خواب را برای شما مایة آرامش قرار داد».

پدیدة شب، یک نعمت الهی برای بشر است و تاریکی و سکوت در ایجاد آرامش مؤثر است. همچنان که وجود نور در تلاش وجنب وجوش انسان مؤثر است. در این آیه، شب، حافظ جسم و سلامت انسان است و تعبیر به لباس شده همان طور که لباس حافظ بدن است.

نتیجه سخن

سعی کنیم آیات قرآن را درخانواده و در بین دوستان و در لحظه‌های زندگی روزانه وارد کنیم و سراسر زندگی خود را رنگ معنوی ببخشیم، و قرآن را تنها برای رفتن به خانه نو، رفتن به سفر و سر سفرة عقد نیاوریم؛ بلکه با مراجعه به قرآن از داروخانة معنوی آن برای دردهای زندگیمان استفاده کنیم و بهترین داروها را از آن انتخاب کنیم که قرآن: (هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ)؛ و برای مؤمنان مایة درمان و رحمت است».

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: